Ομιλία του Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννη Τσακίρη στη Βουλή για το νέο ΕΣΠΑ

Ομιλία του Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννη Τσακίρη στη Βουλή στη συζήτηση επί του νομοσχεδίου ««Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την Προγραμματική Περίοδο 2021-2027»

Αξιότιμοι κυρίες και κύριοι βουλευτές,

Η σημερινή συζήτηση για το νέο σχέδιο νόμου του ΕΣΠΑ είναι η πρώτη φορά μετά από χρόνια που βρίσκει τη χώρα μας, στις πρώτες θέσεις απορροφητικότητας ευρωπαϊκών πόρων.

Με το παρόν σχέδιο νόμου που ψηφίζεται σήμερα στην ολομέλεια της Βουλής, ρυθμίζονται τα θέματα που αφορούν στη διαχείριση, τον έλεγχο και την εφαρμογή των αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την Προγραμματική Περίοδο 2021-2027, σύμφωνα με τις επιταγές του οικείου ενωσιακού κανονιστικού πλαισίου, όπως αυτό διαμορφώθηκε με την έκδοση του Κανονισμού, για τα επιμέρους Ταμεία.

Πρέπει να διευκρινίσουμε πως η προσέγγιση των στρατηγικών ανάπτυξης της χώρας μας, για τη νέα Προγραμματική Περίοδο 2021-2027 βασίζεται στη διαπίστωση ότι η επιδίωξη της ανταγωνιστικότητας απαιτεί σύνθετη ολοκληρωμένη δράση για βελτιώσεις στο ευρύτερο πεδίο της οικονομικής και κοινωνικής της ζωής.

Με το παρόν σχέδιο νόμου, επιχειρείται ως πρωταρχικό μας μέλημα η αντιμετώπιση όλων των δυσλειτουργιών που εντοπίστηκαν κατά τις προηγούμενες προγραμματικές περιόδους, με την αξιοποίηση και των ευκαιριών που αναδεικνύονται με τους νέους Κανονισμούς της ΕΕ, με βασικές επιδιώξεις

• την αποτελεσματική διάχυση των ενωσιακώνπόρων,

• την ελαχιστοποίηση των καθυστερήσεων στις διαδικασίες παραγωγής έργων,

• την έγκαιρη ωρίμανση των έργων, δράσεων και Προγραμμάτων,

• τη μείωση της γραφειοκρατίας, αλλά και

• την εφαρμογή μιας συνεκτικής πολιτικής υποστήριξης ειδικών ομάδων δικαιούχων, δήμων ή μεγάλων δικαιούχων, σε συγκεκριμένους τομείς υλοποίησης δράσεων.

Κυριότερος στόχος μας όμως αποτελεί η ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των πόρων, επιδιώκοντας ταυτόχρονα υψηλότερα επίπεδα διαφάνειας αλλά και απλοποίηση της διαδικασίας αξιολόγησης και εκταμίευσης των επιχορηγήσεων.

Στην κατεύθυνση αυτή, λοιπόν, περιλαμβάνονται οι εθνικές ρυθμίσεις για τη λειτουργία ενός αποτελεσματικού συστήματος αντιμετώπισης περιστατικών απάτης, ενώ συγχρόνως προβλέπεται η συγκρότηση ενός διακριτού μηχανισμού υποδοχής καταγγελιών αναφορικά με παράνομες δράσεις- επεμβάσεις στο πλαίσιο της λειτουργίας των Ταμείων.

Η αποτελεσματική εφαρμογή των διαδικασιών θα συναρτάται όμως πλέον και από την επιτυχή συνεργασία των ειδικών υπηρεσιών του ΕΣΠΑ με τους φορείς υλοποίησης και τους φορείς πολιτικής, η οποία θα διασφαλίζεται με τη δημιουργία ειδικών Θεματικών Δικτύων συντονισμού και επικοινωνίας.

Ομάδες εκπροσώπων των Διαχειριστικών Αρχών, των κατά περίπτωση Επιτελικών Δομών, των κοινωνικοοικονομικών εταίρων και των μεγάλων δικαιούχων αποτελούν τον δίαυλο επικοινωνίας του εκάστοτε Προγράμματος, με σκοπό την εφαρμογή οριζόντιων λύσεων και παρεμβάσεων.

Τέλος, στο παρόν νομοσχέδιο περιλαμβάνονται και διατάξεις οι οποίες έχουν σκοπό να διευκολύνουν την ολοκλήρωση των δράσεων της προηγούμενης Προγραμματικής Περιόδου, αλλά και την ομαλή μετάβαση από την προηγούμενη στην τρέχουσα Προγραμματική Περίοδο με την επιτυχημένη λειτουργία όλων των αναδιαρθρωμένων, μη υφιστάμενων και νέων δομών ΕΣΠΑ.

Για να γίνω όμως πιο σαφής όσον αφορά τη δομή του νέου σχεδίου νόμου.

Όπως ορίζει το άρθρο 3 του σχεδίου νόμου, τα Προγράμματα της προγραμματικής περιόδου 2021-2027 περιλαμβάνουν:

α) Επτά Τομεακά Προγράμματα που λαμβάνουν χρηματοδοτική στήριξη από ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα ταμεία: το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+) και το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ)

β) Δεκατρία Περιφερειακά Προγράμματα που λαμβάνουν χρηματοδοτική στήριξη από το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ+ και το ΤΣ

γ) Ένα Τομεακό Πρόγραμμα που λαμβάνει χρηματοδοτική στήριξη από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης το οποίο ονομάζεται «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση».

δ) Ένα Τομεακό Πρόγραμμα που λαμβάνει χρηματοδοτική στήριξη από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, το οποίο ονομάζεται «Αλιεία, Υδατοκαλλιέργεια και Θάλασσα».

ε) Στο πλαίσιο του Στόχου «Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία» (INTERREG), δεκατρία Προγράμματα που λαμβάνουν χρηματοδοτική στήριξη από το ΕΤΠΑ ή/και τους μηχανισμούς εξωτερικής χρηματοδότησης.

Στα «Ταμεία Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων 2021-2027», περιλαμβάνονται τρία Προγράμματα, καθένα από τα οποία λαμβάνει χρηματοδοτική στήριξη από κάθε αντίστοιχο ταμείο: το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας και το Μέσο για τη Χρηματοδοτική Στήριξη της Διαχείρισης των Συνόρων και την Πολιτική των Θεωρήσεων.

Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές

Το νέο σχέδιο νόμου που ψηφίζεται σήμερα δεν είναι ένα νέο νομοθέτημα αλλά στηρίχθηκε σε βασικές αρχές για να περατωθεί όπως :

1.Στη Διατήρηση σε σημαντικό βαθμό των διατάξεων εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου για το ΕΣΠΑ 2014-2020 (Ν.4314/2014) ο οποίος ψηφίστηκε τον Νοέμβριο του 2014 και έτυχε ευρείας αποδοχής. Ελάχιστες παρεμβάσεις- τροποποιήσεις έγιναν επί του νόμου κατά το διάστημα 2015-2022, όπως γνωρίζετε

2.Στην Ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο των απαιτήσεων των Κανονισμών που αφορούν στο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΣΔΕ) της περιόδου 2021-2027

3.Στην Εναρμόνιση με το περιεχόμενο του εγκεκριμένου ΕΣΠΑ 2021-2027

4.Στη Διασφάλιση της ομαλής μετάβασης από την Προγραμματική Περίοδο 2014-2020 στην Προγραμματική Περίοδο 2021-2027

5.Στην Άμεση ενεργοποίηση του ΣΔΕ 2021-2027 μέσω του ορισμού των νέων δομών με διατήρηση ή μετεξέλιξη των υφιστάμενων και της αυτοδίκαιης μετάβασης προσωπικού

6.Στην Ελαχιστοποίηση του κόστους εγκατάστασης και αρχικής λειτουργίας των νέων Συστημάτων και φυσικά στη συνέχιση της λειτουργίας των Ειδικών Υπηρεσιών των ΕΠ του ΕΣΠΑ και στην αξιοποίηση της μέχρι σήμερα αποκτηθείσας εμπειρίας, αναλαμβάνοντας αρμοδιότητες διαχείρισης για τα Προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 αλλά στην αυτοδίκαιη μετάβαση του συνόλου του προσωπικού στις νέες δομές, για την ομαλή λειτουργία τους. Ξαναλέω του συνόλου του προσωπικού.

Κυρίες και Κύριοι βουλευτές

Οι διαφοροποιήσεις που προστίθενται στο νέο σχέδιο νόμου του ΕΣΠΑ 2021-2027 έρχονται να βελτιώσουν και να επιλύσουν προβλήματα του υφιστάμενου πλαισίου και όχι να αλλάξουν τη δομή του υπάρχοντος σχεδίου.

Με το παρόν νομοσχέδιο

• Θεσπίζεται Συμβούλιο Παρακολούθησης και Συντονισμού ΕΣΠA με αποστολή το συντονισμό των Ταμείων και των συνεργειών και της συμπληρωματικότητάς τους.

• Δημιουργείται νέα Ειδική Υπηρεσία για τη διαχείριση του Προγράμματος «Τεχνική Βοήθεια και Υποστήριξη Δικαιούχων». Ενώ προχωρούμε στη δέσμευση συγκεκριμένου ποσού για τη χρηματοδότηση δράσεων υποστήριξης (capacitybuilding).

• Αναδιαρθρώνεται η Εθνική Αρχή Συντονισμού. Προχωρούμε στη συγχώνευση των υπαρχουσών υπηρεσιών αλλά και στη δημιουργία νέων υπηρεσιών με στόχο την ενδυνάμωση του συντονισμού για την ενισχυμένη υποστήριξη των Περιφερειών, των Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων, αλλά πάνω από όλα των δικαιούχων

• Διατηρούνται όλες οι Επιτελικές Δομές στα Υπουργεία που υλοποιούν συγχρηματοδοτούμενα έργα, θέτοντας όμως περιορισμό για μία δομή ανά Υπουργείο, που βλέπετε Κύριες και Κύριοι της αντιπολίτευσης διάθεση να βολέψουμε ημετέρους όπως λέγατε τόσο καιρό στις επιτροπές;

• Απλοποιείται η διαδικασία εξειδίκευσης των προγραμμάτων, για την οποία δεν απαιτείται έγκριση από την Επιτροπή Παρακολούθησης του Προγράμματος ενώ δίνεται έμφαση στον προγραμματισμό των προσκλήσεων και στην έγκαιρη δημοσίευσή τους.

• Προχωρούμε σε πλήρως ψηφιοποιημένες διαδικασίες, δημιουργώντας διαλειτουργικάπληροφοριακά συστήματα για περισσότερη Διαφάνεια , ξαναλέω ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ.

• Δεν θα απαιτείται ΥΑ/ΚΥΑ για τη σύσταση νέων χρηματοδοτικών μέσων, για αμεσότερη στήριξη της κοινωνίας.

• Οι πληρωμές στους δικαιούχους των προγραμμάτων δεν θα υπόκεινται σε αφαίρεση, ή παρακράτηση λόγω οφειλών προς το Δημόσιο και προς ασφαλιστικούς οργανισμούς ή κατάσχεση στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων και θα καταβάλλονται με προσκόμιση αποδεικτικών φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας.

Κυρίες και κύριοι βουλευτές,

Όπως αντιλαμβάνεστε το νέο σχέδιο νόμου έχει σκοπό να οδηγήσει τη χώρα μας για πρώτη φόρα στη νέα ψηφιακή εποχή και να αμβλύνει τις μέχρι σήμερα ανισότητες αλλά και να οδηγήσει στη διαφάνεια όλες τις διαδικασίες, προστατεύοντας με κάθε τρόπο τους δικαιούχους.

Στόχος του νομοσχεδίου είναι η γρήγορη και ασφαλής απορροφητικότητα των νέων πόρων, ώστε η χώρα μας να παραμείνει στις πρώτες θέσεις απορροφητικότητας των Ευρωπαϊκών Κρατών αλλά και να συνεχίσει να βρίσκεται σε αναπτυξιακή τροχιά.

Σας καλώ να υπερψηφίσετε το νέο σχέδιο νόμου για πιο ασφαλείς – γρήγορες και διαφανείς διαδικασίες.

Σας ευχαριστώ