Πριν ξεκινήσω την ομιλία μου, δύο παρατηρήσεις σε κάποια που ανέφερε ο κ. Φίλης και ο κ. Παππάς σε ό,τι αφορά στα έργα υποδομής. Και θέλω να αναφέρω ένα παράδειγμα, ένα έργο υποδομής, μέσα σε αυτά που ανέφερε, το οποίο ωρίμασε και έφυγε από τις υπηρεσίες του ΕΣΠΑ τον Σεπτέμβριο του 2019, αν δεν απατώμαι, κι ακόμη αυτό το έργο δεν έχει συμβασιοποιηθεί. Και ο λόγος είναι πάρα πολύ απλός. Διότι, υπάρχει ο νόμος 4412/2016, ο οποίος πραγματικά αποτελεί τροχοπέδη σε οποιοδήποτε έργο υποδομής ή προμήθεια του ελληνικού δημοσίου που γίνεται.
Μία δεύτερη παρατήρηση αφορά στη μη επιστρεπτέα ενίσχυση των περιφερειών. Οι περιφέρειες δεν μιλάνε με την Κομισιόν και ούτε παίρνουν έγκριση από την Κομισιόν. Τα περιφερειακά προγράμματα είναι ΕΣΠΑ και εποπτεύονται από το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Η έγκριση αυτών των δράσεων ζητήθηκε από το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων προς την Κομισιόν, και δόθηκε, και όλες αυτές οι δράσεις εντάσσονται σε ένα μεγαλύτερο πλάνο αντιμετώπισης των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας και αυτές είναι ένα κομμάτι του. Ο δικαιούχος, που ίσως να είναι ένα εστιατόριο στη Χαλκιδική, είναι ο ίδιος και από την επιστρεπτέα προκαταβολή του Υπουργείου Οικονομικών που χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ και από τη μη επιστρεπτέα ενίσχυση που χρηματοδοτείται από την περιφέρεια. Άρα, δεν κάνει ο καθένας μόνος του ό,τι θέλει, αλλά συντονισμένα τόσο οι περιφέρειες όσο και το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων αντιμετωπίζουν τις οικονομικές συνέπειες.
Με την έναρξη της πανδημίας, η Κυβέρνηση ανακοίνωσε άμεσα μέτρα, στο πλαίσιο της κοινής ευρωπαϊκής στρατηγικής, με στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας, την ενίσχυση του παραγωγικού ιστού της οικονομίας και την ανάσχεση της ύφεσης, κυρίως μέσω της στήριξης των εργαζομένων και της ρευστότητας των επιχειρήσεων.
Το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αξιοποιώντας έγκαιρα και αποτελεσματικά τις δυνατότητες του προσωρινού ευρωπαϊκού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων – και η Κομισιόν έχει επισημάνει πολλές φορές ότι η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που αιτήθηκε διάφορες δράσεις και προγράμματα – προχώρησε στον σχεδιασμό εξειδικευμένων παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. Οι σχετικές δράσεις, που προκηρύχθηκαν, υλοποιούνται με σημαντική συνεισφορά πόρων από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ), το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση», όπως και από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Μεταρρύθμιση Δημοσίου Τομέα 2014-2020», ενισχύοντας έτσι την πραγματική οικονομία και τη ρευστότητα των επιχειρήσεων.
Η συνολική προστιθέμενη αξία των μέτρων που έχει ανακοινώσει μέχρι σήμερα η Κυβέρνηση, συνυπολογίζοντας τη μόχλευση ιδιωτικών πόρων, προσεγγίζει το 14% του ΑΕΠ. Το ποσοστό αυτό, το οποίο πλησιάζει τον μέσο όρο των κρατών-μελών είναι ιδιαίτερα σημαντικό, δεδομένων των δημοσιονομικών περιορισμών και των μεγεθών της ελληνικής οικονομίας.
Ένα σημαντικό μέρος της δημόσιας συνδρομής στα μέτρα αντιμετώπισης των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας προήλθε από τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014-2020 και θα τα αναφέρω αναλυτικότερα παρακάτω.
Σε ό,τι αφορά, λοιπόν, στην αξιοποίηση του ΕΣΠΑ, το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων προχώρησε άμεσα στην αναθεώρηση, όπως προέβλεπε και το προσωρινό πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων, των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΕΠ) του ΕΣΠΑ 2014-2020, προχωρώντας σε ανακατανομή των διαθέσιμων πόρων. Από τις αναπροσαρμογές αυτές, αξιοποιήθηκαν πόροι της τάξεως του 1,5 δισ. ευρώ – και πολύ σημαντικά σημειώνω – χωρίς να διαταραχθεί ο υπάρχων προγραμματισμός των ΕΠ, εξασφαλίζοντας έτσι αφενός τη βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων και αφετέρου την απρόσκοπτη συνέχιση των δρομολογημένων δράσεων και έργων του ΕΣΠΑ, χωρίς καμία απένταξη, συμπεριλαμβανομένων και δράσεων της προηγούμενης ηγεσίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Επιπλέον, δόθηκε η δυνατότητα στα τομεακά και τα περιφερειακά προγράμματα να υπερδεσμεύσουν τους διαθέσιμους πόρους των προγραμμάτων και να εντάξουν πρόσθετες δράσεις για την περαιτέρω ενίσχυση των περιφερειών. Όπως ακριβώς ανέφερε και η επιστολή που εστάλη, και ανέφερε ο κ. Χαρίτσης, του πρώην Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, κ. Κορκολή, προς εμάς. Προχωρήσαμε σε υπερδέσμευση.
Ο συνολικός προϋπολογισμός των ενταγμένων έργων στα ΕΠ του ΕΣΠΑ 2014-2020, όπως ίσχυε κατά την περίοδο της πρώτης φάσης της πανδημίας, ανερχόταν σε 20,8 δισ. ευρώ. Ωστόσο, ο συνολικός προϋπολογισμός των ενταγμένων έργων σε όρους συνολικής δημόσιας δαπάνης, που είναι και ο προϋπολογισμός τον οποίο καλείται να χρηματοδοτήσει το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) – συμπεριλαμβανομένων και των μη επιλέξιμων δαπανών κάθε έργου -, ανέρχεται σε 25 δισ. ευρώ περίπου.
Σημειώνω, ακόμη, ότι ο συνολικός προϋπολογισμός ενταγμένων έργων στο ΕΣΠΑ σήμερα είναι 26,2 δισ. ευρώ, υπερκαλύπτοντας τους διαθέσιμους πόρους σε ποσοστό 122%. Αυτή είναι και η υπερδέσμευση. Οι συμβάσεις των ενταγμένων έργων ανέρχονται σε 18,1 δισ. ευρώ, ενώ οι δαπάνες έως σήμερα σε 9,7 δισ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί πως οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν και δηλώθηκαν από τη χώρα μας προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τον Ιούλιο του 2019 έως σήμερα ισοδυναμούν με τις συνολικές δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν τα προηγούμενα 5,5 χρόνια από την έναρξη του ΕΣΠΑ 2014-2020 έως τον Ιούλιο του 2019.
Στην ίδια κατεύθυνση, και είναι σημαντικό να το πούμε κι αυτό, γιατί υπάρχει φημολογία της υποεκτέλεσης του ΠΔΕ, η εκτέλεση του ΠΔΕ του έτους 2020, τόσο στο συγχρηματοδοτούμενο όσο και στο εθνικό του σκέλος, ενεργοποιήθηκε πλήρως προς την κατεύθυνση ενίσχυσης των πρόσθετων αναγκών λόγω της πανδημίας και υπερκάλυψε τα εγκεκριμένα ετήσια όρια. Και για να σας πω και κάποια νούμερα, οι πληρωμές του συγχρηματοδοτούμενου ΠΔΕ έως τις 30.09.2020 είναι στο 93,6%, ενώ του εθνικού ΠΔΕ στο 99,92%.
Προκειμένου, μάλιστα, να ανταποκριθούμε στις αυξημένες ανάγκες χρηματοδότησης και τους αυξημένους ρυθμούς εκτέλεσης του ΠΔΕ, στην ψήφιση του συμπληρωματικού προϋπολογισμού τον Ιούνιο του 2020, το ΠΔΕ αυξήθηκε κατά 1,250 δισ. ευρώ, ενώ έχει δρομολογηθεί και περαιτέρω αύξηση κατά 1,5 δισ. ευρώ.
Επίσης, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι πρόσθετοι πόροι 2 δισ. ευρώ αναμένονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το επόμενο διάστημα, μέσω του προγράμματος REACT-EU, αφού οριστικοποιηθεί ο κανονισμός του και οι οποίοι πόροι θα κατευθυνθούν αντίστοιχα σε μέτρα ενίσχυσης της οικονομίας.
Πιο αναλυτικά, και με στόχο την άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων σχεδίασε μια ολοκληρωμένη δέσμη δράσεων που αντιμετωπίζει στοχευμένα το σύνολο των κλάδων και τομέων πολιτικής που έχουν πληγεί από την πανδημία.
Οι δράσεις του ΕΣΠΑ για την καταπολέμηση των συνεπειών της πανδημίας και την ενίσχυση της οικονομίας και της κοινωνίας μπορούν, εν περιλήψει, να αναφερθούν ως εξής. Οι βασικές δράσεις είναι ύψους 6,5 δισ. ευρώ, τα οποία περιλαμβάνουν:
– Πακέτο δράσεων κρατικών ενισχύσεων συνολικού ύψους μεγαλύτερου των 4,6 δισ. ευρώ, το οποίο αφορά στην παροχή εγγυήσεων, την επιδότηση του επιτοκίου ενήμερων δανείων, όπως και την επιστρεπτέα προκαταβολή.
– Δράσεις οικονομικής ενίσχυσης αυτοαπασχολούμενων και μικρών επιχειρήσεων μέχρι 20 εργαζομένων, συνολικού ύψους 420 εκατ. ευρώ.
– Προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτών και προμήθειες αναγκαίου υγειονομικού εξοπλισμού σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, προϋπολογισμού άνω των 750 εκατ. ευρώ.
– Στήριξη του τομέα παιδείας μέσω προσλήψεων αναπληρωτών εκπαιδευτικών και προμηθειών εκπαιδευτικού και υγειονομικού εξοπλισμού προϋπολογισμού άνω των 500 εκατ. ευρώ.
Αναλυτικότερα, σε ό,τι αφορά στις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους, τα μέτρα είναι τα εξής:
– Επιστρεπτέα προκαταβολή, που μέχρι σήμερα, μέσω του μέτρου αυτού έχουν εισρεύσει στην πραγματική οικονομία 3,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 900 εκατ. ευρώ είναι από πόρους ΕΣΠΑ, σε 234.000 δικαιούχους, ενώ έχει προβλεφθεί ότι τα συνολικά διαθέσιμα κονδύλια για τον 3ο και τον 4ο κύκλο θα ανέλθουν σε 2,1 δισ. ευρώ.
– Επιδότηση τόκων υφιστάμενων δανείων πληγέντων MμE, όπου επιδοτήθηκε για πέντε μήνες 100% το επιτόκιο όλων των ενήμερων δανείων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Και εδώ ανοίγω μία παρένθεση για να πω ότι όλα αυτά τα μέτρα, έτσι όπως προέβλεπε το προσωρινό πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων, ξεκίνησαν αναδρομικά από τον Φεβρουάριο. Παρότι τα επιτόκια πληρώθηκαν τον Μάιο, κάποια από αυτά, ξεκίνησαν να μετράνε από τον Φεβρουάριο.
– Ταμείο Εγγυοδοσίας επιχειρήσεων COVID-19. O προϋπολογισμός του Ταμείου αφορά σε εγγυήσεις νέων δανείων κεφαλαίων κίνησης και ανέρχεται προς το παρόν σε 1,78 δισ. ευρώ, το οποίο θα μοχλεύσει άνω των 6 δισ. ευρώ σε δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Έως σήμερα, οι εκταμιεύσεις του 1ου κύκλου ανέρχονται σε 3,1 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν σε 5.500 επιχειρήσεις.
– Δανειοδότηση κεφαλαίων κίνησης με επιδότηση επιτοκίου μέσω ΤΕΠΙΧ ΙΙ. Το πρόγραμμα αφορά στη χορήγηση δανείων κεφαλαίου κίνησης έως 5 έτη, με επιδότηση επιτοκίου για τα πρώτα 2 έτη και έως 500.000 ευρώ. Ο προϋπολογισμός του μέτρου είναι στα 832 εκατ. ευρώ, εκ του 1,03 δισ. ευρώ του συνολικού προϋπολογισμού του ΤΕΠΙΧ ΙΙ, και χρηματοδοτείται από πόρους του ΕΣΠΑ. Συνολικά, γιατί πάντα όταν κάνουμε χρηματοδοτικά προϊόντα έχουμε και μόχλευση ιδιωτικών πόρων, δηλαδή τραπεζικών πόρων, τα συνεπενδυόμενα κεφάλαια θα κυμανθούν σε 2,6 δισ. ευρώ, ενώ οι επιχειρήσεις που έως τώρα έχουν επωφεληθεί είναι 13.086.
– Αποζημίωση ειδικού σκοπού σε αυτοαπασχολούμενους, 420 εκατ. ευρώ και ωφελήθηκαν 525.000 λήπτες.
Επιπρόσθετα και συμπληρωματικά με τις παραπάνω οριζόντιες δράσεις, και σε στενή συνεργασία με τις περιφέρειες, πραγματοποιήθηκε υποβολή και έγκριση του νέου καθεστώτος κρατικής ενίσχυσης, που ανέφερα στην αρχή της ομιλίας μου, στο πλαίσιο του προσωρινού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συνολικού ύψους 1,5 δισ. ευρώ, προκειμένου να ενισχυθούν πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις με άμεσες επιχορηγήσεις για κεφάλαια κίνησης.
Κλείνοντας, θέλω να επιβεβαιώσω, για άλλη μία φορά, ότι όλοι οι διαθέσιμοι πόροι τόσο του ΕΣΠΑ όσο και του ΠΔΕ αξιοποιούνται στο έπακρο, ακόμη και με υπερδέσμευση, έτσι ώστε όχι μόνο να αντιμετωπίζονται οι ανάγκες της ημέρας ή της εβδομάδας των επιχειρήσεων, αλλά παράλληλα να υπάρχει προετοιμασία με το βλέμμα στο μέλλον για την ανάκαμψη που όλοι περιμένουμε να έρθει.
Comments are closed.